Civiel conflict of strafrechtelijke vervolging voor oplichting?

Helaas heeft bijna iedereen er vroeg of laat wel eens mee te maken. U gaat een overeenkomst aan, u komt uw deel van de overeenkomst na, echter de wederpartij blijft in gebreke. Is er sprake van oplichting en kunt u hier aangifte van doen bij de politie?

Het is een hardnekkig misverstand dat er in zo'n geval per definitie sprake is van oplichting en u daar met succes aangifte van kunt doen bij de politie. Om in strafrechtelijke zin te kunnen spreken van oplichting, moet de wederpartij namelijk opzettelijk zijn deel van de overeenkomst niet zijn nagekomen, met "het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening".

Dit is een juridisch ingewikkelde zin. Vrij vertaald komt het erop neer dat de andere partij pas schuldig is aan oplichting indien kan worden bewezen dat deze de overeenkomst met u is aangegaan met de intentie er zelf (financieel) beter van te worden, zonder een (reële) tegenprestatie te leveren. Een klassiek voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de online verkoop van tickets voor een concert of voetbalwedstrijd. U maakt het afgesproken bedrag over aan de verkoper, maar vervolgens ontvangt u de tickets niet, of blijken deze vals te zijn. In dat geval bent u opgelicht en kunt u daarvan (online) aangifte doen.

Echter, anders is het wanneer u bijvoorbeeld een nieuwe dakkapel bestelt bij een aannemer, de kosten daarvan betaalt, maar de aannemer niet komt opdagen. In dat geval is er in beginsel geen sprake van oplichting. U dient namelijk te bewijzen dat de aannemer u de factuur heeft laten betalen, terwijl deze nooit het voornemen had daadwerkelijk een dakkapel bij u te plaatsen. Dit is in de praktijk zeer lastig te bewijzen. In het bijzonder omdat slecht ondernemerschap door het hoogste rechtscollege in Nederland juridisch niet wordt beschouwd als oplichting. Het doen van aangifte van oplichting tegen de aannemer in bovengenoemd voorbeeld zal dan ook niet leiden tot strafrechtelijke vervolging.

Voelt u zich opgelicht en overweegt u daarvan aangifte doen? Houd dan het voorgaande in gedachten. Dit kan u mogelijk veel tijd, energie en frustraties schelen. Overigens kunt u in bovenstaand voorbeeld de aannemer uiteraard wel civielrechtelijk aansprakelijk stellen en in rechte alsnog nakoming van de overeenkomst vorderen, dan wel uw geld terug eisen. Weliswaar wordt de aannemer dan niet gestraft voor zijn handelen, mogelijk wordt u wel schadeloos gesteld in het geval u de procedure wint.