Wat houdt strafrechtmediation, ook wel herstelrecht genoemd, in?
Mediation wordt ook wel conflictbemiddeling genoemd. Bij mediation in het strafrecht gaan het slachtoffer en de verdachte op vrijwillige basis met elkaar in gesprek over het conflict. Een onafhankelijke en onpartijdige derde, ook wel de mediator genoemd, is hierbij aanwezig. Als het mediation traject goed verloopt, kunnen er afspraken gemaakt worden omtrent het conflict. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan afspraken omtrent herstel van de geleden schade.
Enkele kenmerken van mediation in het strafrecht, ook wel herstelrecht genoemd, zijn:
- Het mediationgesprek tussen de verdachte en het slachtoffer vindt plaats op vrijwillige basis;
- Het mediationgesprek tussen de verdachte en het slachtoffer vindt plaats op vrijwillige basis.
- Voortbordurend op de vrijwilligheid kunnen partijen zich ook tijdens het mediationproces terugtrekken.
- Het mediationgesprek biedt antwoorden op bepaalde vragen die gesteld kunnen worden door de verdachte en het slachtoffer.
- Kan herstel opleveren zoals bijvoorbeeld het wegnemen van angst voor de dader.
- Bij een rechtszitting kan er gesproken worden over schuld en het opleggen van een bepaalde straf. Dit is bij mediation niet het geval.
Welke zaken zijn geschikt en op welke manier wordt mediation ingezet?
Mediation in het strafrecht kan bij allerlei soorten zaken worden ingezet. Mediation in het strafrecht is van toepassing op zowel volwassenen als minderjarigen. Er kan gedacht worden aan lichtere delicten zoals diefstal, tot zwaardere delicten zoals poging doodslag. Ook kan gedacht worden aan delicten zoals vernieling, bedreiging, stalking of geweldspleging. Enkele criteria voor deelname aan mediation zijn dat de verdachte zijn of haar bijdrage aan het gepleegde strafbare feit erkend moet hebben. Ook moeten beide partijen, zowel verdachte als slachtoffer, bereid zijn tot deelname aan mediation. Van belang is ook dat het delict van invloed is geweest op het slachtoffer.
Mediation bij strafzaken kan door de Officier van Justitie (Openbaar Ministerie) of de strafrechter worden verzocht aan een mediationbureau. Daarnaast kan bijvoorbeeld de advocaat van een partij zich ook richten tot het mediationbureau. Het verschil hiertussen is echter dat alleen de Officier van Justitie of de strafrechter tot het besluit over kan gaan om te verwijzen naar mediation. Het mediationbureau zal dus het verzoek van de advocaat van de partij om over te gaan op mediation enkel kunnen voorleggen aan de Officier van Justitie of strafrechter. Als beide partijen akkoord gaan met het verzoek tot mediation, vindt het gesprek plaats.
De onderwerpen die aan bod kunnen komen in een mediationgesprek
Er kunnen verschillende onderwerpen aan bod komen tijdens een mediationgesprek in het strafrecht. Voorbeelden hiervan zijn dat er gesproken kan worden over het strafbare feit en welke emoties dit bij de partijen veroorzaakt. Ook kunnen er excuses gemaakt worden van de verdachte aan het slachtoffer over het gepleegde strafbare feit. Daarnaast kan er bijvoorbeeld gesproken worden over eventueel herstel van de geleden schade in de vorm van een vergoeding. Dit zijn slechts enkele voorbeelden.